Een aspect van de Groenlandse Inuit-cultuur is van oudsher de Tupilak. Een door de sjamaan gemaakt object met gevaarlijke magische krachten, bedoeld om verderf en rampspoed te veroorzaken. Een Angakok (sjamaan, m/v) zonderde zich af in het veld om daar een Tupilak te creëren. Met duim en pink werd dood materiaal verzameld, zoals veren, takken, stenen en botten van dier of mens. Onder ritueel gezang en het uitspreken van spreuken werd van dit alles een figuur gemaakt dat tot leven gewekt moest worden.
Door de Tupilak aan te raken met het geslachtsorgaan van de Angakok kwam de Tupilak tot leven. De zo opgewekte spirit werd in het water gegooid waarna deze bij de ontvanger terecht kon komen. Het water vernietigde de materiele Tupilak, terwijl de spirit juist op pad kon gaan en zijn ‘werk’ kon doen. De ontvanger stond allerlei rampspoed te wachten. Een slechte vangst, hij of zij werd ziek, of werd in het ergste geval zo door angst bevangen dat de dood volgde. Geheimzinnigheid alom troef.
Nieuwsgierige missionarissen wisten het taboe op de Tupilak te doorbreken. Voor het eerst werden tekeningen gemaakt of bleven de Tupilak in takt en bewaard. Gaandeweg veranderde de Tupilak van vorm en materiaal. Van een groot figuur van gevonden dood materiaal in een klein handzaam sculptuurtje uit ivoor, antler (rendier gewei) of hout.
Onmiddellijk was de interesse in de ‘westerse’ wereld gewekt. Zelfs nu is de Tupilak een gewild verzamelobject. Of deze nog in het bezit is van magische krachten mag de verzamelaar zelf ondervinden.
Waar te verkrijgen?
Liefhebbers van deze Inuit-kunst kunnen in Nederland terecht bij Canuitshop van de enthousiastelingen Karel Stevens en Paulien Roijmans. Op hun reizen door Canada werden ze verliefd op deze prachtige Inuit-kunst en -cultuur. Als ware ambassadeurs van deze vrij onbekende kunst zijn ze dertig jaar geleden gestart met hun ‘huiskamer’-galerie. Een gewone huiskamer omgetoverd tot galerie waar bezoekers in een warme huiselijke atmosfeer kunnen genieten van en kennis kunnen maken met deze kunst. Nieuwsgierig? Kijk op je gemak rond in hun Canuitshop. Wil je liever een sculptuur vasthouden, dan kan dat natuurlijk ook. Canuit is gelegen in Eindhoven en gemakkelijk te bereiken met het openbaar- en eigenvervoer. Op de website staan de activiteiten en openingstijden en kan ook een afspraak gemaakt worden voor een bezoek buiten onze openingstijden.
En op 4 sept 2022 presenteert Canuit ook nog een kleine verzameling hedendaagse Tupilait (meervoud van Tupilak) tijdens de ATEAF in Wilrijk.
Voor meer informatie:
CANUIT
Franklin D. Rooseveltlaan 116
5625 PD Eindhoven, Nederland
Tel.: (+31)(0)40 241 58 06